 |
Auteur: mr. Mareille Tol |
Omdat ondernemers in de praktijk regelmatig andere ondernemers nodig hebben om hun doelen te bereiken, gaan ze samenwerkingsrelaties aan of hebben ze op een andere manier regelmatig met elkaar te maken. Nederland kent veel ondernemers en bedrijven. Iedere ondernemer en ieder bedrijf is logischerwijs geneigd om de eigen belangen na te streven. In de samenwerking met een ander bedrijf is botsing van belangen onvermijdelijk en is het de kunst om een middenweg te vinden voor een werkbare zakelijke relatie.
Zakelijke relaties starten met een goed contract. Een bedrijf waar meerdere mensen werkzaam zijn dient bij uitstek afspraken schriftelijk vast te leggen. Niet alleen omwille van de goede administratie van het bedrijf, maar ook om te voorkomen dat wanneer een bij bedrijf A werkzame persoon afspraken in naam van bedrijf A met bedrijf B heeft gemaakt, maar daarna een overstap maakt naar een ander bedrijft, bedrijf A makkelijk kan achterhalen welke afspraken van toepassing zijn op de zakelijke relatie met bedrijf B.
Ook is bij de start van een zakelijke relatie de relatie vaak nog goed, terwijl deze kan verslechteren als de jaren vorderen. Het is daarom aan te bevelen om over mogelijke conflicten of problemen na te denken wanneer de relatie goed is. Partijen zijn dan meer bereid om te schikken over afspraken dan wanneer de relatie verslechterd is.
Inhoud:
Een contract is een schriftelijke overeenkomst tussen twee of meerdere partijen. Contractenrecht heeft te maken met het recht dat van toepassing is op schriftelijke overeenkomsten.
Een overeenkomst, ongeacht of deze mondeling of schriftelijk wordt aangegaan, ontstaat wanneer de ene partij een aanbod doet en de andere partij dit aanbod aanvaardt. In principe hebben contractspartijen de vrijheid om de voorwaarden van hun overeenkomst te bepalen. Het is echter belangrijk dat de inhoud en strekking van de overeenkomst niet in strijd zijn met dwingende wettelijke voorschriften, de goede zeden of de openbare orde.
Naast de inhoud van de overeenkomst, hebben partijen in principe (met enkele wettelijke uitzonderingen) de vrijheid om de vorm van de overeenkomst te kiezen; deze kan mondeling of schriftelijk worden vastgelegd. Een mondelinge overeenkomst is op zichzelf geldig, hoewel het moeilijker kan zijn om de exacte afspraken te bewijzen als deze niet schriftelijk zijn vastgelegd. Zolang de partijen goed met elkaar overweg kunnen, zoals eerder genoemd, is er meestal geen probleem. Als de relatie tussen partijen echter verslechtert, kunnen er geschillen ontstaan over wat er jaren geleden is afgesproken.
Wanneer een van de partijen een gerechtelijke procedure start vanwege geschillen over mondelinge afspraken, moet deze partij bewijzen dat er inderdaad een mondelinge overeenkomst is gesloten en wat de inhoud daarvan is. Dit kan worden aangetoond door te laten zien dat de partijen de mondelinge overeenkomst al in de praktijk hebben uitgevoerd; gedragingen van de partijen kunnen de mondelinge overeenkomst bevestigen. Soms kan getuigenbewijs ook helpen om mondelinge afspraken te bewijzen. Als er geen bewijs is van de mondelinge overeenkomst, heeft een gerechtelijke procedure weinig kans van slagen. In een gerechtelijke procedure draait het namelijk niet om wie er gelijk heeft, maar om wie in staat is om zijn of haar gelijk te bewijzen.
Als een van de partijen bij een overeenkomst zijn verplichtingen niet nakomt of dit niet correct doet, is er sprake van een tekortkoming in de nakoming van de overeenkomst. De schuldenaar die verantwoordelijk is voor deze tekortkoming en in verzuim is, moet de schade vergoeden die de schuldeiser hierdoor lijdt. Als nakoming van de overeenkomst blijvend onmogelijk is, is verzuim niet vereist.
In geval van een tekortkoming is het logisch om in eerste instantie contact op te nemen met de andere partij om de oorzaak te bespreken.
De wet maakt onderscheid tussen tekortkomingen die aan de schuldenaar kunnen worden toegerekend (wanprestatie) en tekortkomingen die de schuldenaar niet kunnen worden toegerekend (dit is relevant bij overmacht). Als de schuldenaar niet in staat is om na te komen, kan hij zich op overmacht beroepen als de tekortkoming buiten zijn schuld is ontstaan of niet aan hem kan worden toegerekend.
"Verzuim" treedt op wanneer de schuldenaar in gebreke blijft om zijn verplichtingen uit de overeenkomst na te komen, terwijl nakoming nog steeds mogelijk is. Als de schuldenaar schriftelijk is gesommeerd om binnen een redelijke termijn na te komen, maar toch binnen die gestelde termijn zijn verplichtingen niet nakomt, treedt het verzuim in. De schuldenaar heeft dan een tweede kans gekregen.
Verzuim kan ook zonder schriftelijke sommatie plaatsvinden, bijvoorbeeld als partijen hebben afgesproken dat verzuim optreedt wanneer niet binnen een bepaalde betaaltermijn is betaald en de betaling binnen die termijn uitblijft. Verzuim kan ook optreden als de schuldenaar bij voorbaat aangeeft niet te zullen nakomen.
Over het algemeen is een schriftelijke ingebrekestelling vereist voordat er sprake is van verzuim door de schuldenaar. Dit is een schriftelijke verklaring waarin wordt aangegeven dat de contractuele verplichtingen binnen een redelijke termijn moeten worden nagekomen. Als de schuldenaar hier niet aan voldoet, treedt verzuim in op het in de sommatiebrief aangegeven tijdstip. Een ingebrekestelling is in feite een kennisgeving aan de schuldenaar dat nakoming wordt verwacht.
In de praktijk wordt een sommatiebrief vaak gebruikt om na ontvangst ervan door de schuldenaar gelijk een gerechtelijke procedure te kunnen starten. De sommatiebrief gaat dan niet uitgebreid in op de inhoud van de zaak en er wordt niet gezocht naar een oplossing of schikking buiten rechte, wat meestal niet in het belang is van de schuldeiser. Schikken is doorgaans voor de schuldeiser namelijk een betere optie dan procederen, gezien de kosten en tijdsinvestering die een gerechtelijke procedure met zich meebrengt. Kosten voor juridische bijstand worden niet altijd volledig vergoed door de verliezende partij, en de mentale stress van een rechtszaak moet ook in overweging worden genomen. Het is daarom raadzaam om in de pre-procedurefase alles uit de kast te halen, inhoudelijk in te gaan op de zaak en een schikking te ontlokken om (gedeeltelijke) nakoming te verkrijgen; bij voorkeur op een beleefde en begripvolle manier.
Wanneer een schuldenaar zijn contractuele verplichtingen niet nakomt, kan de schuldeiser de nakoming van deze verplichtingen via een gerechtelijke procedure afdwingen. De schuldenaar kan dan door een rechter worden veroordeeld om alsnog aan de overeenkomst te voldoen. Dit is echter alleen mogelijk als de betreffende verplichting opeisbaar is (bijvoorbeeld als een afgesproken betaaltermijn is verstreken) en als nakoming niet blijvend onmogelijk is.
Om aanspraak te maken op schadevergoeding moet er sprake zijn van een fout in de uitvoering van verplichtingen die aan de schuldenaar kunnen worden toegerekend. Daarnaast moet er blijvende onmogelijkheid tot nakoming zijn of moet de schuldenaar in verzuim verkeren. Bovendien moet de schade direct het gevolg zijn van de fout van de schuldenaar.
Wanneer een schuldeiser een opeisbare vordering heeft tegen een schuldenaar, heeft de schuldeiser de mogelijkheid om zijn eigen verplichtingen uit te stellen of op te schorten totdat de vordering is voldaan. Dit is echter slechts een tijdelijke maatregel.
Om zijn eigen verplichting op te schorten, moet er een duidelijke relatie bestaan tussen de opeisbare vordering en de verplichting die wordt opgeschort. Deze relatie wordt aangenomen als zowel de opeisbare vordering als de opgeschorte verplichting voortkomen uit dezelfde overeenkomst. Bovendien moet de verplichting die wordt opgeschort in verhouding staan tot de verplichting die wordt ingehouden; de opschorting moet evenredig zijn. Het zou bijvoorbeeld niet proportioneel zijn als een schuldeiser een levering ter waarde van € 90.000,- opschort omdat een factuur van € 200,- niet is betaald.
Opschorting is niet mogelijk als nakoming blijvend onmogelijk is of als de schuldeiser de schuldenaar verhindert om na te komen (schuldeisersverzuim). Ongegronde opschorting kan financiële consequenties hebben; de schuldeiser die onterecht opschort, is aansprakelijk voor de schade die de schuldenaar als gevolg van de opschorting heeft geleden.
In toepasselijke algemene voorwaarden kan de bevoegdheid om op te schorten worden beperkt, uitgesloten of uitgebreid. Het is daarom belangrijk om de geldende algemene voorwaarden zorgvuldig te lezen voordat u overgaat tot opschorting.
Wanneer een schuldenaar tekortschiet in de nakoming van een overeenkomst, heeft de schuldeiser in principe de mogelijkheid om de betreffende overeenkomst geheel of gedeeltelijk te ontbinden. "In principe," omdat deze bevoegdheid contractueel kan zijn uitgesloten.
Ontbinding kan met name nuttig zijn als de schuldeiser geen belang meer heeft bij het voortzetten van de overeenkomst.
Bij ontbinding geldt opnieuw het proportionaliteitsvereiste. Als bijvoorbeeld is afgesproken dat een leverancier een bankstel om 10:00 uur zou leveren, rechtvaardigt een levering om 10:04 uur niet de ontbinding van de betreffende overeenkomst.
Naast het proportionaliteitsvereiste moet nakoming onmogelijk zijn of moet de schuldenaar in verzuim verkeren.
Ontbinding kan via de rechter worden uitgesproken of eenvoudig worden gedaan door middel van een schriftelijke kennisgeving van ontbinding.
Een jurist contractenrecht kan u helpen bij het opstellen van een goed contract. Contracten zijn er in alle vormen en maten. Denkt u aan: samenwerkingscontracten, aandeelhoudersovereenkomsten, geldleningscontracten, franchisecontracten, overeenkomsten van opdracht, distributiecontracten, koop- en verkoopcontracten etcetera. De jurist die u bijstaat bij het opstellen van een contract dient voldoende deskundig te zijn in het opstellen van het betreffende contract, om zeker te stellen dat u waar krijgt voor uw investering. Het laten opstellen van een contract kan kostbaar lijken, maar op de langere termijn kan het u juist financieel gewin opleveren.
Indien u al een contract hebt en er toch problemen zijn ontstaan, kan de jurist u helpen om op basis van het contract en andere feiten en omstandigheden eruit te komen met uw zakelijke relatie. Indien een gerechtelijke procedure onvermijdelijk is, kan de jurist u bijstaan bij de procedure.
Voor meer informatie over overeenkomsten of contracten voor ondernemers kunt u contact opnemen met 0900-jurist op telefoonnummer 0900-8090. U krijgt direct een senior bedrijfsjurist aan de lijn die jarenlang werkte als advocaat en bedrijfsjurist die u helpt met juridisch advies.
Zie ook:
|
